6102 SAYILI TÜRK TİCARET  KANUNU ÇERÇEVESİNDE ANONİM ŞİRKETLER

GENEL AÇIKLAMA 

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 14.02.2011 tarih 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Mevzuatımızda yapılan bu düzenleme ile01.01.1957 tarihinde yürürlüğe girip yaklaşık elli yıldır uygulanan 6762 sayılı Türk Ticaret anunu (ETTK) yürürlükten kalkmış bulunmaktadır.

.6102 Sayılı TTK sadeleştirilmiş dili ve içerdiği hükümler itibariyle ETTK’dan önemli farklılıklar içermektedir. Ayrıca sistematik olarak da birçok açıdan yenilenmiştir. 13.01.2011 Tarihinde kabul edilen 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu en büyük yenilikleri Anonim Şirketler için getirmiştir.

ANONİM ŞİRKETLER

ANONİM ŞİRKET NASIL KURULUR?

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Anonim Şirketler 329-563 maddeler arasında düzenlenmiştir. Anonim şirketlerin kuruluş işlemleri şirketin şekline ve sermayenin türüne göre farklılıklar göstermektedir:

Şirket hisse yapısına göre: (Halka kapalı,Halka Arzlı)

Sermayenin türüne göre: (Nakdi Sermayeli,Ayni Sermayeli)

Kuruluş İşlemleri

Anonim şirketin kuruluşu için aşağıdaki  işlemlerin gerçekleşmesi gerekmektedir:

Esas sözleşmenin imzalanması ve noterden tasdiki (Md. 339),

Ayni sermaye varsa mahkemeden bilirkişi temini (Md. 342),

Nakdi sermayenin dörtte birinin ödenmesi (Md. 344),

Kurucular beyanı (Md. 349),

Kanunda belirtilen özelliklere sahip bazı şirketlerde Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) izni (Md. 333),

Ticaret siciline tescil ve ilan (Md. 354-355),

Kuruluş belgelerinin sicile teslimi (Md. 336),

ANONİM ŞİRKETİN ESAS SÖZLEŞMESİ NASIL HAZIRLANIR VE NELERİ İÇERİR?

 Şirket esas sözleşmesinde bulunması zorunlu içerik 339/2’nci maddede sayılmıştır. Esas sözleşmeye aşağıdaki hususlar yazılır:

.• Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer.

.• Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu.

.• Şirketin sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları.

.• Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları; belirli paylara tanınan imtiyazlar; devir sınırlamaları.

.• Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlar; bunların değerleri; bunlara karşılık verilecek payların miktarı, bir işletme ve ayın devir alınması söz konusu olduğu takdirde, bunların bedeli ve şirketin kurulması için kurucular tarafından şirket hesabına satın alınan malların ve hakların bedelleriyle, şirketin kurulmasında hizmetleri görülenlere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutarı.

.• Kurucularla yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere şirket kârından sağlanacak menfaatler.

.• Yönetim kurulu üyelerinin sayıları, bunlardan şirket adına imza koymaya yetkili olanlar.

.• Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları; oy hakları.

.• Şirket bir süre ile sınırlandırılmışsa, bu süre.

.• Şirkete ait ilanların nasıl yapılacağı.

.• Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları.

.• Şirketin hesap dönemi.

TEK KİŞİLİK ANONİM ŞİRKET NASIL KURULUR?

• Yeni Ticaret Kanunu ile tek kişilik anonim  şirket kurulması mümkün hale gelmiştir. Tek kişilik Anonim Şirket; Kuruluşta (başlangıçta) veya sonradan (kurulduktan sonra) kurulabilmektedir.

.• Tek kişi şirketlerde, elbirliği yapısı mevcut olmadığı için “ön şirket” kuruşundan bahsedilemez.

.• Pay sahibinin adının, yerleşim yerinin ve vatandaşlığının tescil ve ilan edilmesi gerekmektedir.

.• Yönetim Kurulunun bir veya daha fazla kişiden oluşması mümkündür. (Md. 359)

.• Tek pay sahibi Genel Kurulu oluşturur.

Kararların geçerli olması için yazılı olması şarttır.(Md. 408/3)

.• Tek pay sahibi ile şirket arasındaki sözleşmeler yazılı yapılmak zorundadır. (Md.371/6) Kıyasen temsilcinin kendisiyle işlem yapması hükümleri uygulanır.

YÖNETİM KURULU İLE İLGİLİ GETİRİLEN YENİLİKLER NELERDİR?

.• Tek üyeli yönetim kurulu oluşturulabilmesi mümkündür.

.• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Tüzel kişiler de yönetim kurulu üyesi seçilebilmektedir.

.• Anonim ortaklığın yönetim kurulunda Tüzel Kişi temsilci bulunması halinde, tüzel kişi temsilcisi üyenin istifası ve yerine tüzel kişi üyenin atanması gerekmektedir.

.• Yönetim kurulu üyeliği için pay sahipliği şartı 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda aranmamaktadır.

.• Pay gruplarına, belirli Pay sahibi gruplarına ve/veya azınlık Pay sahiplerine Yönetim Kurulunda Temsil Edilme hakkı tanınabilmektedir.

.• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile görevden alınan üyenin tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır.

.• Yönetim kurulunun vazgeçilemez ve devredilemez yetki ve görevleri 375’nci maddede sayılmaktadır.

.• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 378’nci maddesi Riskin Erken Tespiti Ve Yönetimi Komitesinin

kurulmasını öngörmektedir.

Yönetim Kurulu Toplantıları

Yönetim Kurulunun Toplantı nisabı 390. maddede düzenlenmektedir. Şöyle ki; .Esas sözleşmede aksine ağırlaştırıcı bir hüküm bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır.

Bu kural yönetim kurulunun elektronik ortamda yapılması hâlinde de uygulanır.

Yönetim kurulu üyeleri birbirlerini temsilen oy veremeyecekleri gibi, toplantılara vekil aracılığıyla da katılamazlar.

Oylar eşit olduğu takdirde o konu gelecek toplantıya bırakılır. İkinci toplantıda da eşitlik olursa söz konusu öneri reddedilmiş sayılır.

Üyelerden hiçbiri toplantı yapılması isteminde bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu kararları, kurul üyelerinden birinin belirli bir konuda yaptığı, karar şeklinde yazılmış önerisine, en az üye tam sayısının çoğunluğunun yazılı onayı alınmak suretiyle de verilebilir. Aynı önerinin tüm yönetim kurulu üyelerine yapılmış olması bu yolla alınacak kararın geçerlilik şartıdır. Onayların aynı kâğıtta bulunması şart değildir; ancak onay imzalarının bulunduğu kâğıtların tümünün yönetim kurulu karar defterine yapıştırılması veya kabul edenlerin imzalarını içeren bir karara dönüştürülüp karar defterine geçirilmesi kararın geçerliliği için gereklidir.

Kararların geçerliliği yazılıp imza edilmiş olmalarına bağlıdır.

Elden dolaştırma suretiyle karar alınması mümkündür. (Md. 390)

Onayların aynı kağıtta bulunması şartı kaldırılmıştır.

Elektronik ortamda yönetim kurulu kararı alınması 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1527’nci maddesinde mümkün kılınmıştır.

Yönetim Kurulunun Hukuki Sorumluluğu

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Kusur sorumluluğu

– Kusur karinesi getirilmiştir. (Md. 553/1)

Müteselsil sorumluluk ve farklılaştırılmış teselsül kavramları 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile getirilen en büyük yeniliklerden biridir.

Şöyle ki; Farklılaştırılmış teselsül TTK’nın 557’inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; “Birden çok

kişinin aynı zararı tazminle yükümlü olmaları halinde, bunlardan her biri, kusuruna ve durumun gereklerine göre, zarar şahsen kendisine yükletilebildiği ölçüde, bu zarardan diğerleriyle birlikte müteselsilen sorumlu olur.”

Yönetim Kurulu’na karşı Şirket, Pay sahipleri, (dolaylı zarardan ötürü, tazminatın şirkete .ödenmesi talebiyle)

İflas idaresi, İflas halinde alacaklılar (şirkete ödenmesi talebiyle), Doğrudan zararlardan ötürü pay sahipleri ve alacaklılar dava açabilir. Azlığın dava açtırma hakkı 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile kaldırılmıştır.

Kusurun olmadığının ispatı ve Kontrol dışında kalan aykırılıklardan (Muhalif kalma/katılmama) (Md. 553/3) ve İbra (Md. 558) Sorumluluktan kurtulma yolları olarak öngörülmüştür.

YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN GETİRİLEN YENİLİKLER VE KANUN MADDELERİ

I - Belgelerin ve beyanların kanuna aykırı olması MADDE 549-

II - Sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme yetersizliğinin bilinmesi MADDE 550-

III - Değer biçilmesinde yolsuzluk MADDE 551

.IV - Halktan para toplamak MADDE552

.V - Kurucuların, yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerin ve tasfiye memurlarının sorumluluğu MADDE 553

ANONİM ŞİRKETLERE NASIL BİR DENETİM MEKANİZMASI GETİRİLMEKTEDİR? (Md. 397-406)

398’nci madde kapsamında Denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenecektir. Denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir.

.Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içindedir. (Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik 28.08.2012 tarih ve 28395 sayı ile Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Denetime tabi olduğu hâlde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.

Şirketin ve topluluğun finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporunun sunulmasından sonra değiştirilmişse ve değişiklik denetleme raporlarını etkileyebilecek nitelikteyse, finansal tablolar ile, birinci fıkra çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu yeniden denetlenir.

Yeniden denetleme ve bunun sonucu, raporda özel olarak açıklanır. Denetçi görüşünde de yeniden denetlemeyi yansıtan uygun eklere yer verilir.

GENEL KURUL İLE İLGİLİ GETİRİLEN YENİLİKLER NELERDİR? (Md. 407-451)

Elektronik Ortamda Genel Kurul Toplantısı yapılma imkânı getirilmiştir

Murahhas üyelerin ve en az bir yönetim kurulu üyesi ile denetçilerin de toplantıda hazır bulunması gerekmektedir.

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) temsilcisinin katılımı sadece kuruluşta BSTB’den izin almak zorunda olan şirketler için zorunlu hale getirilmiştir.

Toplantıya Çağrı

Çağrıyı, süresi dolmuş olsa dahi Yönetim Kurulu’nun yapabileceği düzenlemesi getirilmiştir.

Denetçinin Genel Kurulu toplantıya çağırması düzenlemesi kaldırılmıştır.

Tasfiye memurlarının sadece görevleri ile ilgili konularda Genel Kurulu toplantıya çağırabilmeleri mümkündür.

Azınlık hissedarlarının da Genel Kurulu toplantıya çağırma imkanı bulunmaktadır.

Yönetim Kurulunun, genel kurulun çalışma esaslarını düzenleyen bir iç yönetmelik hazırlayarak bunu, tescil ve ilan ettirtmesi gerekmektedir.

Toplantı ve Karar Nisapları

Genel kurullar, Kanunda veya esas sözleşmede, aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan hâller hariç, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığıyla toplanabilecektir. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmamaktadır. (Md. 418)

Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilecektir. (Md. 418)

Pay Sahibinin Temsil Edilmesi, Şirket Organın temsilcisi, Bağımsız temsilci, Kurumsal temsilci ve Tevdi eden temsilcisi olarak çeşitli kategorilerde yer alan temsilciler eliyle mümkün kılınmıştır.

SERMAYE ARTTIRIMINDA ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YAPILIR

 Sermayenin Artırılması (Md. 456 ve devamı)

Sermayenin Artırılması 3 ana yöntemle gerçekleştirilebilecektir:

Sermaye taahhüdü yoluyla artırım:

İç kaynaklardan artırım

Şarta bağlı artırım

Şarta Bağlı Sermaye Artırımı (Md. 463)

ANONİM ŞİRKETİN SONA ERME HALLERİ NELERDİR?

Sona erme sebepleri Madde 529’da sayılmıştır.

.(Md. 531) Şirketin haklı sebeple feshini  düzenlenmiştir . Buna göre; . Haklı sebepler mevcutsa sermayenin en az 1/10’unu, HAAŞ’lerde 1/20’ini temsil eden pay sahipleri şirketin feshine karar verilmesini talep edebilecektir. (azlık hakkı)

Bu durumda mahkeme feshe veya şirketten çıkarılmaya ya da diğer bir çözüme karar verebilecektir.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde geçici 7. maddede belirtilen halleri tespit edilen ya da bildirilen şirketlerin tasfiyeleri ve ticaret sicilinden kayıtlarının silinmesi, kolay tasfiye usulü ile yapılır. (Md. Geçici Madde 7)

FAALİYET RAPORU ve FİNANSAL PLANLAMA

Faaliyet Raporu Hazırlama Yükümlülüğü Kime Aittir  ve İçeriği Nedir ?

Anonim şirketlerde “ Yönetim Kurulu “ nun devredilemez  ve vazgeçilemez görev ve yetkileri 375. maddede düzenlenmiş olup, bu maddenin muhasebe ve finansal raporlamaya ilişkin hükümleri aşağıdaki gibidir.

Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli

düzenin kurulması,

Yönetimle görevli kişilerin, özellikle kanunlara, esas sözleşmeye iç yönergelere ve yönetim kurulunun yazılı talimatlarına uygun hareket edip, etmediklerinin üst gözetimi ,

Pay, yönetim kurulu karar ve genel kurul toplantı ve müzakere defterlerinin tutulması, yıllık faaliyet raporunun ve kurumsal yönetim açıklamasının düzenlenmesi ve genel kurula Sunulması, genel kurul toplantılarının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi,

Borca batıklık durumunun varlığında mahkemeye bildirimde bulunulması.

Yapılan düzenlemelerde yıllık faaliyet raporunun hazırlanması ve genel kurula sunulması görevi yönetim kurulunun vazgeçilemez ve devredilmez görev ve yetkileri arasında yer almaktadır.

SERMAYE ŞİRKETLERİNİN İNTERNET WEB SİTESİ, ERİŞİM HAKKI VE BİLGİ TOPLUMU HİZMETLERİ” NASIL OLMALI ?

İnternet Web Sitesi’ne;

Pay sahibini, küçük yatırımcıyı, alacaklıyı ve şirkette menfaati olan kişileri  ilgilendiren şirket ile ilgili tüm bilgileri,

Genel Kurul Toplantısı belgeleri ve çağrıları,

Yıl sonu ve ara dönem finansal tabloları ile özel amaçlarla çıkarılan  bilançolar ve diğer finansal tablolar, pay ve menfaat sahipleri bakımından bilinmesi gerekli finansal raporlamalar, bunların dip notları ve ekleri,

Birleşme ve Bölünme bilançoları,

Denetleme raporları,

Değerleme raporları,

Rüçhan hakkı kullanma çağrıları,

Tasfiye’ye ilişkin ilanlar,

İptal davası ilanları,

Şeffaflık İlkesi ve Bilgi Toplumu açısından açıklanması zorunlu bilgileri,

Bilgi alma kapsamında sorulan sorular ve bunlara verilen cevaplar ile pay sahiplerinin veya ortakların aydınlatılması için diğer kanunlarda öngörülen hususları,

Yönetim Kurulu Başkanı’na ve üyelerine ve şirket yöneticilerine ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri, tazminatlar, sigortalar ve benzeri ödemeleri,

Pay sahiplerini ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istedikleri bilgileri koyma zorunluluğu getirilmiştir.

6102 Sayılı TTK Madde-1524’de belirtilen yükümlülüklere uyulmaması, kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar, kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. Ceza hükümleri saklıdır. Av. Sedat Özşahin